پيوند گويش ميمه اي با ديگر زبانهاي آريايي
يكي از خصوصيات زبان ميمه اي ، رابطه و
پيوند بسياري از كلمات و واژگان آن با زبانهاي باستاني ايران از جمله
زبانهاي( مادي، اوستايي، پارسي باستان ،پارسي ميانه و برخي از زبانهاي هندي
و اروپايي) است. جهت آشنايي با ارتباط زبان ميمه با ساير
زبانهاي پارسي قديم مقايسه اي بين بعضي از واژگان اين زبان با زبانهاي
ديگر انجام شده كه به تعداد ي از مشابهات اشاره مي شود.
+ آروس: (arus) به معني عروس كه واژه اي پارسي از ريشه اوستائي است .
+آدميزاد: (adamizad) نخستين انسان ، نخستين آفريده خداوند ، گرفته شده از واژه اي اوستائي (آيدامن aydaman) و (ايدامن eyudaman) به معني انسان .
+ ُاوزون(ozuon) : زبان ، از واژه zuwanدر پارسي ميانه گرفته شده است .
+ داردِم (dardem) : داشتم ، اين واژه همريشه با darayat در پارسي باستان است .
+ پَره (pera) : به معني پسرك ، دگرگون شده واژه پهلوي اشكاني puhr .
+ مايه(mayeh) : جنس ماده از ريشه mayagدر پارسي ميانه باختري .
+ هاما (hama): به معني ما از واژه دگرگون شده amahدر پارسي ميانه در زبان پارسي ميانه كه بازمانده واژه tauhmaدر پارسي باستاني است.
+ بُ (bo) : بود ، همريشه با baw در زبان اوستائي .
+ دورو (duru) : دروغ ، همريشه با واژه drow در پارسي ميانه .
+ لو (lu) : روباه ، همريشه با كلمه luba در زبان اوستايي .
+ اِزمَه (azmah) : هيزم ، از واژه اوستائي ازمه (azmah) .
+ سُو (so) : سيب ، از واژه پارسي باستاني سوبا(sobo) .
+ كويه (koyah) : كجاست ، از واژه باستاني كايا(kaya) .
+ وَچَه(vacah) : بچه، از واژه پارسي باستاني ،وچه(veceh) .
+ هِشو(hesuv) : ديشب ، از واژه زرتشتي ، هادبشو (hedbesuv).
+ اَمشو (amsuv) : امشب ، از واژه زرتشتي ، اِمشو (emsuv) .
+جر(jer) : زير ، از ريشه پارسي باستاني ، جِرت (jert).
+ زونون (zonon) : مي دانم ، از واژه پارسي ميانه ، زونامون (zonamon) .
+ زُماد (zomad) : داماد ، از ريشه واژه پهلوي ، زوما (zomma) .
+دُندوُن (donduon) : روزنه و هواكش تنور نانوائي ، از واژه پهلوي باستان ، دِمادُن (demadon).
+ منقاش (mangas) : ابزاري است براي چيدن مو ، از ريشه اوستائي ، مُكاس (makkas).
+ چوندر (cundar) : گياه چغندر ،از ريشه پهلوي باستاني ، چوندارد (condard).
+ وره (vareh) : بره گوسفند ، از واژه زرتشتي ، وره (vareh).
+ كشِمش (kesmes) : كيشميش ، از واژه اوستائي ، كژَمِژ (kejmej) .
+ نهدُا (nohda) : عدد 9 ، هم پيوند با nawa در پارسي باستان .
+ آتاژنون (ataznon) : تاخت وتاز ، مي تازم همريشه با واژه تاچنِتنtacinten در زبان پارسي باستان .
+ اَبي (abi) : ديگر، هم پيوند با didدر زبان پهلوي اشكاني.
+ واپرسون (vaperson) : مي پُرسم ، از واژه زرتشتي ، واپرَسامُن (vaparsamon) ، هم پيوند با prsa در پارسي باستان.
+ خوار (xar) : نرم و آسان ، همريشه باخوارُك xvarok در زبان پهلوي و xvarih در زبان پارسي باستان .
+ وارون (varoun) : باران همريشه با aran در زبان پهلوي ، وارون varon در زبان اوستائي .
+ كيِ بُنو (keibonu) : كدبانو ، همريشه با katakbanuk در زبان پهلوي .
+ ورف (vorf) : برف ، دگرگون شده واژه وافر vafr در زبان پهلوي .
+ مره (merah) : شوهر ، همريشه با mirak در زبان پهلوي .
+ تي (ti) : خار ، همريشه با تيك tik در زبان پهلوي .
+ واج (vaj) : صدازدن ، همريشه با vac در زبان اوستائي و واژه واج vaj در زبان پهلوي .
+ ولگ (valg) : برگ درخت ، همريشه با varg در زبان پهلوي و واكله valgeh در زبان زرتشتي .
+گاله (galeh) : جوال كه از يك طرف طولي باز شده باشد و براي حمل و نقل خاك و كود حيواني استفاده مي شود ، همريشه و همپيوند با gvawal در زبان پهلوي .
+ كمَه (kameh) : غربال بزرگ درشت پنجره ، همريشه با (kamats) در زبان زرتشتي .
+ رِسن (resan) : طناب نخي ، همريشه با rasan در زبان پهلوي .
+ لوُپ (lup) : لب ، همپيوند با laf در زبان پهلوي و luv در زبان اوستائي .
+ آزوقه (azughe) : خوراك – خوردني ، از واژه اوستائي (azu) آزو.
+آروم(aroum) : رام ، از واژه اوستائي arama و واژه پهلوي airima و واژه سانسكريت airimaiti آسوده .
+آردا (arda) : ياري دهنده – بلند كن ، از واژه اوستائي (اردوَانَ aredvan) ياري دهنده .
+آزار (azar) : رنج ، شكنجه ، آسيب ، از واژه پهلوي آزار(azar) از ريشه اوستائي( za) به معني به خشم آمدن .
+ آزرُده (azordah) : دلشكسته – رنج ديده ،از واژه اوستائي آزرت (azareta) به معني رنج ديده
+ آستُوُنَ (astovn) : راحت – ساده ، از واژه اوستائي آستون (astavana) به معني ستايش كردن ،كاري را راحت انجام دادن و واژه پهلوي astitaبه معني ستايشگر – كاركردن بدون مشقت .
+ آشخال (asxal) : هر چيز دور ريختني – خاك روبه ، ،از واژه اوستائي آشخاليد (asxalid) مواد بي مصرف و بي ارزش.
+ آغ (aq) : بد زشت در زبان فارسي (ak آك) از واژه اوستائي اَغَ (aqa) به معني بد و زشت.
+ آل (al) : اجنه ، از واژه اوستائي (al) بيماري سختي كه زنان تازه زا تا هفت روز به آن دچار مي شوند.
+ آني (ani) : گذرا ، زود گذر ، از واژه اوستائي آنيا (ania) سريع – فوري .
+ اِبا (eba) : سرباز زدن در كاري از واژه اوستائي( eba) گستاخ – نافرمان .
+اِدا (ada) : نافرماني – شكلك در آوردن ، از واژه اوستائي( da) به معني حقه زدن – در پهلوي (ada)به معني گستاخ.
+ ارَج(arj) : بها – ارزش ، از واژه پهلوي (arj) ارج ، و در اوستا (areja) از ريشه(aoz) به معني گرامي داشتن از ريشه اَرگ(areg) به معني ارزيدن – ارج داشتن .
+ اُرِد (ord) :دستور دادن ، از ريشه واژه اَرتا (arta) به معني فرمان – حكم .
+اَسم (asm) : اسب – حيوان چهارپا ، از واژه اوستائي (aspa) و پهلوي (asp) و سانسكريت(asva) به معني حيوان چهارپاي (اسب) .
+ اُشتُر(ostor) : شتر ، از واژه اوستائي(ustra) و در پهلوي (ustor) و در سانسكريت(ustra) به معني شتر .
+ بِرمَه(bermah) : آب چشم – اشك چشم ، از واژه پهلوي (bermaca) به معني سرشك – اشك .
+ اَكاره(akare) : كاشتن، از واژه پهلوي (akarid) به معني كاريدن—كشتزار ، كاشته شده .
+ اَندرز(andarz) : نصيحت ، پند ، از واژه اوستائي (han ، daz هَن درز) كه هن han به هم+ درز، دوختن، (هن درز) به معني بهم دوختن – بهم پيوندزدن .
+ اُمبار(ombar) : انبار ، از واژه پهلوي (opar) به معني انباشتن روي هم و واژه پارسي باستان (hambara) به معني جايگاه نگهداري كالا .
» نگاهی به کتاب فرهنگ جامع گویش میمه ای(قسمت اول)
» نگاهی به کتاب فرهنگ جامع گویش میمه ای(قسمت دوم)
» نگاهی به کتاب فرهنگ جامع گویش میمه ای(قسمت سوم)
نگاهی به کتاب فرهنگ جامع گویش میمه ای(قسمت چهارم)
ادامه دارد.....