ميمه اي ها

كيفيت آبهاي زيرزميني:

از نظر كيفيت شيميايي آبهاي زير زميني منطقه داراي

 املاح نسبتا زياد بوده و در نقاط مختلف درصد املاح متغير است .

 ميزان آن از جنوب غرب و شمال غرب بطرف مركز وشرق منطقه

 افزايش مي يابد.

 بطوريكه در منتهي اليه دشت ميزان كلر موجود در آب به

 6000 ميليگرم در ليتر و هدايت الكتريكي 10000 ميكروموس

مي باشد و درابتداي دشت به علت وجود سه محل تغذيه يعني

 دره مورچه خورت، دره نجف آباد ، رودخانه زاينده رود و كانالهاي

 انشعابي ميزان املاح آب پايين است چنانكه ميزان كلر در حوالي

 دره نجف آباد حدوN 250 ميليگرم در ليتر است.

بطوركلي در منطقه برخوار كيفيت آبهاي زير زميني بيشتر در

 كلاسهاي C 4 S1 – C4S2 – C3S1  مي باشد. منابع آبي كه

 در قسمت شرق واقع شده خارج از كلاسهاي فوق مي باشد.

منابع تغذيه آب منطقه:

 دشت برخوار از سه جهت عمده تغذيه مي شود:

1  دره شمال غربي كه همان آب خروجي از دشت مورچه خورت

مي باشد

2-  دره غربي كه شامل آب خروجي از دشت نجف آباد است

3   جنوب كه شامل رودخانه زاينده رود و كانالهاي منشعب

از آن بودهبا توجه به مطالعه نقشه تراز آبهاي زير زميني منطقه

برخوار آب اين منطقه از سه جهت فوق به طرف مركز دشت جريان

يافته و سپس آز سمت شرق به زير حوزه كوهپايه سگزي وارد

 مي شود.

وضعيت كشاورزي:

بلوك برخوار كه يكي از بلوكهاي استان اصفهان مي باشد با تعداد

24 شهر و روستاهاي تابعه آن از نظر وسعت زمين بزركترين بلوك

و حدود 70000 هكتار از اراضي منطقه مذكور در اين قسمت

مي باشد.

مالكيت زمينهاي اين منطقه عموما به صورت خورده مالكي

يعني كمتر از 2 هكتار ميباشد و بدين ترتيب نمي توانند زندگي

خود رااز طريق كشاورزي به تنهايي تامين نمايند و مجبور هستند

 در مواقع بيكاري به امور غير از كشاورزي پرداخته تا تامين شوند .

يكي از عوامل مهاجرت روستائيان از ده به شهر نداشتن زمين و

ساير امكانات كشاورزي ديگر مي تواند باشد؛ كه مي توان از طريق

هيئت واگذاري زمين به آنها داده شود وآب آن را هم به هرطريق

كه ممكن باشد تامين نمود و در صورت نبودن زمين و ساير امكانات

افراد را نسبت به احداث واحد هاي توليدي بويژه وابسته به

 كشاورزي تشويق نمايد.

كمبود آب مهمترين عامل ركود كشاورزي در منطقه بوده است .

تامين آب كشاورزي و آشاميدني برخوار در گذشته اغلب از طريق

قنات انجام مي شده است و كشاورزان با دلگرمي بيشتري به

 اين امور مي پرداختند و آب آنها نسبت به چاه داراي كيفيت نسبتا

بالائي بوده ولي بتدريج با كم شدن نزولات آسماني و پايين

رفتن سطح آبهاي زير زميني در منطقه قنوات شروع به خشك

 شدن نموده وآنها را ناچارا مجبور به حفر چاه و نصب موتور پمپ

 جهت تامين آب كشاورزي و آشاميدني نمودند.

همچنين كشاورزان با اقدام به حفر يكسري چاههاي غير مجاز باعث

كم شدن آبهاي زير زميني و در نتيجه پايين رفتن سطح آب

گرديده اند. به همين علت اراضي منطقه را به سه دسته تقسيم

نموده اند كه مساحت آنها براي هر يك از روستاها و شهرها به شرح

 زير مي باشد :

اراضي قابل استفاده :

1   اراضي زير كشت ساليانه و دائمي

2    اراضي آيش

3  اراضي باير قابل استفاده

يك سوم اراضي قابل استفاده منطقه زير كشت ساليانه و

 دائمي و بقيه بصورت آيش يا باير قابل استفاده نمي باشند.اين

 نسبت در تمام منطقه يكسان نيست و بستگي به ميزان زمين

 و آبدهي چاههاي حفر شده دارد.

بعد از كمبود آب كيفيت آب را هم نبايد ناديده گرفت بطوريكه در

عضي از قسمتها باندازه اي املاح آب بالا است كه باعث تخريب

خاك و در نتيجه عدم امكان كشاورزي در منطقه ميگردد. بعد از آن

 كميت و كيفيت خاك را هم بايد در نظر گرفت يعني بالا بودن املاح

 خاك و در نتيجه شور بودن آن و همچنين كم بودن ضخامت خاك

 كشاورزي باعث شده كه در منطقه اكثرا محصولات يكساله و

 مقاوم به شوري كاشته شده و گياهان دائمي مانند درختان

ميوه در بسياري از نقاط نتيجه خوبي ندهد.

اينك باشناخت عوامل اصلي كه در بالا بردن يا پايين آوردن

 سطح كشاورزي منطقه موثر مي باشند به نحوه انجام آن در

برخوار مي پردازيم. كشاورزي در برخوار ابتدا مانند ساير مناطق

بوسيله نفر انجام مي گرديد يعني تمام عمليات كاشت ، داشت و

 برداشت با دست انجام مي گرفت و همچنين تقويت زمينها با

 كود هاي حيواني عمل مي شده كه اين كود در اين منطقه علاوه بر

 تقويت زمين باعث اصلاح آن و يا به عبارت ديگر باعث بالا بردن

قابليت نفوذ آب و پوك شدن آن مي گردد.

با بوجود آمدن انقلاب عظيمي در علوم كشاورزي كه يكي از

اثرات آن پيدايش ماشينهاي كشاورزي بود؛ ساكنان منطقه برخواV

 ازقديمي ترين ماشين كشاورزي (تراكتور) بهره گرفته و چه بسا

هزينهانجام مراحل سه گانه كاشت ، داشت و برداشت را كاهش

داده و عملكرد محصول كشت شده را افزايش داده است.

يكي از مشكلات كشت مكانيزه در منطقه كوچك بودن مساحت

مالكيت ها درمنطقه بوده و باعث شده كه بهره دهي آن نسبت

به ساير مناطق كه مالكيت ها بزرگ است كمتر باشد .اين مطلب

 هم ناگفته نماند كه در حال حاضر چون درآمد اكثر كشاورزان

اكتفاي خريد ماشين آلات را نمي نمايد آن را به صورت ساعتي يا

 جريب يا روزانه كرايه مي نمايند. براي رفع اين مشكل و تشويق

 كشاورزان بهتر است دولت از طريق مركز خدمات روستايي اقدام

به تهيه ماشين آلات نموده وبا يارانه در اختيار كشاورزان قرار

دهند.

محصولات كشت شده در منطقه:

حال به محصولات كشت شده در منطقه مي پردازيم.

محصولات را ميتوان به دو دسته محصولات زميني يا زراعت و

 محصولات دائمي مثمر تقسيم بندي نمود

زراعت شامل : گندم ، جو ، محصولات جاليزي و علوفه اي ،

دانه هاي روغني ، چغندر قند ، سيب زميني ، پنبه ، ذرت دانه اي

ميباشد.

محصولات دائمي دائمي مثمر شامل : سيب ، انگور ، پسته ، انار ،

 ميوه جات هسته دار است.

توليدات كشاورزي و دامي:

شهرستان برخوارميمه با موقعيت جغرافيائي خاص كه از لحاظ

وا قع شدن در مركز استان اصفهان و در مسير شاهراه ارتباطي

 كشور و فروردگاه بين المللي شهيد بهشتي اصفهان و قطب توليد

 كشاورزي و دامي قرار دارد با بيش از 25000 هكتار كشت آبي

در بسياري از توليدات  كشاورزي ودامي پيشرو و مطرح ميباشد 

 از آن جمله درتوليد محصولات استراتژيك نظير گندم – دانه هاي

 روغني ( آفتابگردان )  - ذرت و چغندر قند و صيفي جات وشير

 و گوشت  و مواد لبني بطوريكه بيشتر بذر گواهي شده گندم

استان در اين شهرستان  توليد مي شود و گندم توليد ي شهرستان

 بابيش  از 11000 هكتار اراضي تحت كشت گندم به بيش از

 000/53 تن مي رسد كه در سال 1383 با احتساب گند م

 بذري  بيش از 36000 تن گندم مازاد بر نياز كشاورزان توسط 

دولت خريداري شده است از نظر گندم دومين  سطح زير كشت

 را  دارا ميباشد از نظر خربزه  مقام اول از نظر سطح و آفتابگردان

 آجيلي رتبه اول در استان ذرت  ( علوفه اي)  مقام  دوم و ذرت

 دانه اي مقام  سوم زعفران مقام دوم  چغندر قند رتبه سوم و

 از نظر عملكرد محصولات جو – ذرت علوفه اي – ذرت دانه اي

 و چغندر قند  شهرستان مقام اول را دارا ميباشد.

همچنين در امور دام : اين شهرستان داراي 169 واحد مرغداري

 گوشتي با ظرفيت سهميليون قطعه و توليد ساليانه 21 هزار تن

 گوشت مرغ مقام دوم استانرا دارا ميباشد ( توليد استان

91 هزارتن )

2-       اين شهرستان داراي 7 واحد با ظرفيت 38500 قطعه و توليد

ساليانه 7300 تن  تخم مرغ خوراكي مقام هفتم استان را دارا

 ميباشد ( توليد استان 45 هزار تن)

3-    شهرستان داراي 87 واحد گاوداري صنعتي با ظرفيت

 19000راس گاو و گوساله و توليد ساليانه 68 هزار تن شير

و 2100تن گوشت قرمز

4-       گوسفند داراي سنتي 118 هزار راس گوسفند و بز

وتوليد 1180 تن گوشت  بره.

5-       گاوداري سنتي 16000 راس گاو و گوساله و 7/15 هزار تن

 شير و 400 تن گوشت  گوساله .

6-       دارا 70 واحد زنبور داري با ظرفيت 24000 كندو زنبور عسل

و 140 تن توليد عسل.

و همچنين اين  شهرستان  در موارد  زير نيز ركود دار مي باشد.

1-       جشنواره گاو اصيل هلشتاين ( خارجي) مقام اول استان

( قهرمان قهرمانان در گاوداري شركت شير و گوشت اصفهان)

2-       مقام اول گاوداري در استان و كشور

3-       مقام اول استان در مرغداري گوشتي

4-       مقام اول سال 83 در مرغداري تخم گذار

5-       سه سال متوالي مقام اول مرغ مادر گوشتي استان اصفهان

6-       مقام اول استان و كشوري در مركز جمع آوري شير

سال 84در طول 3 سال گذشته طي بازديد كارشناسان محققان

موسسه ITC هلند ( موسسه پژوهشي آموزشي بين المللي

هّلند) از شهرستان برخوار و ميمه با توجه به پتانسيل هاي بسيار

 خوبدر زمينه كشاورزي و دامي به حول و قوه الهي و با تلاش

 كارشناسانبا تجربه اين مديريت وارتباط علمي بسار صميمانه

و نزديك از بين چند منطقه كه به عنوان نمونه جهت

همكاري هاي پژوهشي در سطح كشور با موسسه مزبور پيشنهاد

  شده بود بهعنوانمنطقه پايلوت جهت همكاري هاي دو جانبه

 علمي – تحقيقاتي پژو هشي و برنامه ريزي انتخاب گرديد

 كه باعث افتخار همكاران در مديريت مي باشد.

طي دو دهه گذشته فعاليت هاي چشمگيري توسط سازمان

آب منطقه اي اصفهان در منطقه صورت گرفته است كه نتيجه آن

احداث دو رشته كانال بنا مهاي حاجي آباد و شمالي (بل) در منطقه

بوده است كه در طول دشت وسيع  برخوار جريان يافته واز دو

سه سال گدشته آب در آنها جريان داردكه با عث افزايش سطح

زير كشت و  جلوگيري از افت اب هاي زير زميني در طول اين مسير

خواهد شد.

چشم انداز روشني از توسعه كشاورزي ودامي در شهرستان

برخوار و ميمه وجود دارد.

پتانسيل هاي افزايش توليد محصولات دامي شير و گوشت و

استفاده از آبهاي قنوات  پر آب ميمه در زمينه پرورش شيلات و

 بسته بندي محصولات كشاورزي ودامي و افزايش گوشت

سفيد و گوشت قرمز وشير واحداث گلخانه هاي سبزي و

 صيفي در بخش ميمه و روستاي جهاد آباد و منطقه حيدر آباد

 گز و توسعه دانه هاي روغني در راستاي خود كفايي توليد روغن

 و كشت چغندر قند در راستاي خود كفايي شكر و بسياري امكانات

 و پتانسيل هاي ديگر  در شهرستان وجود دارد.

مسائل ومشكلات شهرستان برخوار وميمه:

با توجه به بررسي هاي انجام شده در زمينه كشاورزي و دامداري

 يكسري نارساييهائي بشرح زير در منطقه برخوار وجود دارد كه

اميدواريم بتوانيم در جهت بهبود آن چاره اي بينديشيم

1-     كوچك بودن مساحت مالكيتها

2-    عدم استفاده كامل از ماشين آلات كشاورزي

3-    كمبود آب كه به دليل پائين بودن سطح آبهاي زير زميني

4-     پائين بودن  كيفيت خاك كشاورزي مانند شوري خاك

 ؛لايه هاي گچي- ‎آهكي

5-    برداشت بي رويه از آبهاي زيرزميني با احداث چاههاي عميق

6-      عدم برنامه ريزي صحيح كشاورزي در منطقه

7-    پائين بودن كيفيت آبهاي زير زميني بويژه در اين چند سال اخير

8-     كمبود امكانات كشاورزي

9-    استفاده از از محصولاتي كه به آب فراوان بويژه در تابستان

نياز دارند

10   كمبود اعتبار و تسهيلات كافي جهت اجراي پروژه هاي

صرفه جوئي در مصرف آب از قبيل احداث كانال سيماني ، انتقال

 آب با لوله، استخرهاي ذخيره و تنظيم آب و اجراي  روشهاي مدرن

 آبياري مانند ايجاد طرح هاي آبياري باراني و قطره اي

11-  كمبود مراتع كافي با توجه به وجود تعداد 140000 واحد

 دامي و ظرفيت چراي دام تنها براي 90000 واحد دامي .

12-    استفاده از پساب فاضلاب شاهين شهر و پساب شمال

 اصفهان كه خود باعث بالا رفتن نيترات در ماده خشك گياهي

و ايجاد مشكلات بهداشتي در افراد مصرف كننده مي شود .

1    عدم پوشش گياهي كافي

14 - كمبود ادوات كشاورزي نظير تراكتور و دستگاهاي كاشت

و برداشت و سمپاش ، با توجه به زميني شدن مبارزه با سن

 غلات

15- كمبود كودهاي شيميائي و آلي و مواد ريز مغذي

راه حل و پيشنهادات:

با در نظر گرفتن مسائل و مشكلات مطرح شده يكسري

پيشنهاداتي به منظور بهبود آنها به شرح زير ارائه مي گردد.

1-   يكپارچه نمودن و تجهيز زمينهاي كشاورزي به منظور افزايش

 بازدهي محصول

2-    مكانيزه كردن عمليات كشاورزي

3-   جلوگيري از برداشت بي رويه آبهاي زير زميني

4-      استفاده بيشتر از محصولاتي كه به آب كمتر نياز دارند مانند

كلزا   استفاده از روشهاي مدرن آبياري (آبياري قطره اي و باراني )

6     برنامه ريزي صحيح كشاورزي در منطقه

7     ايجاد مزارع نمايشي يا نمونه جهت ترويج و تشويق

كشاورزان

8      حتي الامكان استفاده از كودهاي حيواني وگياهي جهت اصلاح

 خاك

9- تامين اعتبار كافي به صورت تسهيلات بانكي كم بهره جهت

اجراي طرحهاي زير بنائي و تكميل اماكن دامي و واحد هاي

صنايع روستائي

*** عمده مسائل و مشكلات مبتلا به  كشاورزان و دامداران

به شرح زير مي باشد اميد است با پيگيرهاي  دلسوزانه نماينده

محترم مجلس شوراي اسلامي  و مديريت جهاد كشاورزي

شهرستان  اين مشكلات برطرف گردد.

1 پيگيري احداث كانال هاي درجه 3 در سطح حدود 18000

هكتار در  اراضي دشت برخوار.

2-    درخواست بخشودگي سود و جريمه تسهيلات پرداختي

به كشاورزان در سال هاي گذشته بابت خشكسالي

(لازم به ذكر است كه در اثر خشكسالي متوالي سنوات

 78-80 بيش از 250 حلقه چاه كشاورز بين 15 تا  100 %

خشك شدند.

3    پيگيري احداث بند دستكن  در بالادست اراضي مورچه

خورت برخواربا ذخيره سازي و تنظيم  آب سيلاب ساليانه جهت

تغذيه قنوات و دشت برخوار به ميزان حدود 15 ميليون متر

مكعب لازم به ذكر است كه طرح مربوطه تهيه و برآورد هزينه نيز

 از طريق مديرت آبخيزداري سازمان جهاد كشاوزي بعمل آمده

 است.

4     اختصاص اعتبار ملي به طرحهاي تجهيز و نوسازي و

يكپارچكي در اراضي سنتي

كه زير شبكه هاي مدرن آبياري قرار ندارند  وبيشتر از قنوات و

 چاه ها آبياري مي شوند اين اعتبارات در سالهاي  گذشته

 ناچيز بوده است.

5- اختصاص تسهيلات كافي جهت  توسعه  فعاليت هاي آب و

 خاك(صرفه جويي در مصرف آب و استفاده بهينه از آب و خاك )

 و طرحهاي توسعه دامداري ها و صنايع وابسته  به كشاورزي

 از طريق صندوق ذخيره ازري و يا هر طريق ممكن ديگر. 

6- تخريب اراضي كشاورزي توسط افراد سود جو كه عمدتا به

 صورت خاك برداري جهت كوره هاي آجر پزي انجام مي شود