ميمه اي ها

قنات مزد آبا د شهر میمه (شگفت انگیزترین قنات جهان)

مقدمه

قنات کلمه ای است عربی كه مفهوم لغوی آن (نیزه) و جمع آن (قنوات و قنیّات) است که بعدها به معنی راه آب روان، در زیر زمین آمده است . این کلمه در زبان عبری ( قانو و قنا ) و در لاتین ( کانا ) و در زبان پهلوی ( کهس ) گفته می شود و معادل فارسی آن کاریز یا کهریز كه همان ریختن کاه برای امتحان جریان آب است .

قنات در ابتدا یک فن آبیاری نبود. معدنکاران كه در جستجو سرب و مس در کوههای زاگرس بودند در حین حفاری تونلهای معدن با سفره های آب زیر زمینی دچار مشکل می شدند. آنها با ایجاد کانال و زهکش در کف تونلهای معادن، مشکل آب تونلها را حل می کردند كه به طور تصادفی به تکنیک قنات دست یافتند و وسیله‌ای بنیادی در جهت بر آوردن نیازهای خود به آب بویژه در فعالیتهای کشاورزی ابداع نمودند.

قدیمی ترین آثار قنات در جهان در شمال ایران کشف شده كه قدمت 3000  ساله دارد.

اصولًا ایرانیان قبل از دوره هخامنشی با قنات آشنائی داشته اند. سارگون دوم پادشاه آشور در سال 714 پیش از میلاد قناتی را در ارومیه دیده و گزارش کرده است. پسر او سلطان سنا شریب به تقلید از ایرانیان در شهر (اربلا) قناتي را حفاری نموده است. در سال 550 قبل از میلاد در زمان پادشاهی دولت ماد، دشمن برای  تسليم شهر اکباتان پایتخت دولت ماد، مسیر قناتی كه آب شهر را تأمین می کرده منحرف کرده تا شهر سقوط کند. پولیبیوس مورخ یونانی در قرن دوم قبل از میلاد از قناتی سخن گفته كه در کویر ایران در اوج تمدن فارسیان حفاری شده است.

در زمانهاي اشکانیان و ساسانیان استفاده از قنات برای آبیاری مزارع رایج بوده است. پس از اسلام اولین قنات برای تأمین آب شرب شهر مکه توسط همسرهارون الرشید حفاری شدكه با حمله مغول قنات و شبکه آبیاری آن ویران شد.

3 5

شواهد تاریخي نشان می دهد که ابداع قنات یک پدیده قدیمی در ایران بوده كه بعدها در تمامی سرزمین هایی که تحت نفوذ وسیطره فرهنگ فارسیان در آمده رواج پیدا کرده و سپس به شمال آفریقا، اسپانیا، قبرس، سیسیل و قاره آمریکا انتقال یافته است.

براساس اعلام سازمان یونسکو    قناتهای جهان در ایران قرار دارد. بر اساس آمار حدود 37500 رشته قنات در ایران حفاری شده که 32164 رشته آن با آبدهی ⁶ 10 × 9823  متر مکعب هنوز فعال است.  قنوات ایران دارای ویژگیهای خاص خود می باشند و در بین آنها تعدادی از قنوات ویژگیهای منحصر بفرد دارند. از معروفترین و شگفت انگیزترین قنوات ایران و جهان می توان قنوات ذیل را نام برد.

 قنوات معروف و شگفت انگیزایران

1ـ قنات گناباد: طول این قنات چهار فرسنگ (24 کیلو متر) و مادر چاه آن300 گز (300 متر ) است. این قنات 2500 سال قدمت دارد و طول رشته های هشتگانه آن 35 کیلومتر است.

2ـ قنات فیروز آباد مجو مرد یزد: این قنات بنام دختر یزدگرد ساسانی نامگذاری شده است. طول قنات 70 کیلومتر و دارای 1750 حلقه چاه با مادر چاهی به عمق 87 متر است.

3ـ قنات ارونه اردستان: این قنات بیش از دو هزار سال قدمت دارد و پر آب ترین قنات کویری ایران است. طول اين قنات 45 کیلومتر و مادر چاه آن 66 متر و میزان آبدهی آن 80 لیتر در ثانیه است.

4ـ قنات روستای ابراهیم اراک: این قنات بیش از هزار سال قدمت دارد. مادر چاه این قنات مخروطی شکل است. قطر دهانه میله چاه یک متر و قطر محل اتصال میله چاه به تونل حدود 11 متر است این قنات 20 کیلومتر طول و عمق مادر چاه آن 115 متر است.

5ـ قنات مون اردستان: این قنات دو طبقه است و هر طبقه آب مستقلی دارد. طبقه رو سه متر از طبقه زیر بالاتر است. مادر چاه قنات دو قلو است دو میله چاه در کنار یکدیگر قرار دارد. یکی از میله ها متعلق به قنات بالایی به عمق 27 متر و د یگری متعلق به قنات زیرین که 30 متر عمق دارد. از مادر چاه به بعد قنات دارای میله های مشترک است. مجرای قنات بالایی هنگامی كه به میله چاه می رسد خود را با قوسی نیم دایره از کنار میله دور زده مجدداً در طول مسیر مستقیم کوره و موازی با مسیر قنات زیرین جاری می گردد.

6ـ قنات مزد آباد شهر میمه: دشت جلگه ای میمه دشتی وسیع و هموار، با شیبی بسیار ملایم( بطور متوسط 5% ) است که مابین ارتفاعات حاصل از جنش های کوهزائی البرز مرکزی در شمال و شرق و ارتفاعات حاصل از جنشهای کوهزائی زاگرس در غرب قرار گرفته است.

این دشت با 1965 تا 2003 متر ارتفاع از سطح دریا،  بلند ترین دشت جلگه ای در استان اصفهان است که دارای بارندگی بسیارکم و ذخیره آبهای زیرزمینی بسیار کم و فقیر است. بطوریکه از 56 رشته قنات حفاری شده در این دشت تنها در حال حاضر 23 رشته قنات آبدار است و مورد بهره برداری قرار می گیرد ما بقی تمامأ تخریب و نابود گردیده است.

معروفترین قنات در این دشت قنات مزد آباد میمه است که زمان حفاری آنرا به زمان حکومت بهمن ابن اسفندیار(هخامنشی)یا دوره حکومت انوشیروان(ساسانی) نسبت می دهند.

این قنات از نظر ساختمانی و سبک حفاری به سبک قنوات دوره ساسانیان حفاری گردیده است.(چاههای مستطیل شکل، تونلهای دو طبقه، بند و سد ذخیره آب زيرزميني )

 براساس گزارش سازمان یو نسکو در سطح جهان قنوات بسیار زیادی(حدود چند صد هزار) وجود دارد بطوری که طول قنوات حفاری شده در سطح جهان چهار برابر نصف النهار گرینویچ است. اخیراً از طرف سازمان جهانی یونسکو در نظر است قنوات نمونه و با ارزش شناسائی و بعنوان آثار ملی جهانی مورد توجه و حمایت قرار گیرند.

1 5

کارشناسان سازمان یونسکو عقیده دارند بخاطر نقشی که قنوات در آبیاری زمینهای مزروعی و تامین آب آشامیدنی در گذشته و حال دارند. آنچنان دارای اهمیت و ارزش بوده و هستند که فن قنات سازی از ایران به تقریباً      کشورهای جهان گسترش پیدا کرده است.

از طرف یونسکو قنات دو طبقه مون اردستان،  قنات مزد آباد میمه و قنات بزرگ وزوان در مابین چند صد هزار قنات جهان به عنوان اعجاب انگیز ترین قنوات در سطح جهان معرفی شده است.کارشناسان یونسکو عقیده دارند ویژگیهای قنات مزدآباد(چاههای مستطیل شکل،  سد و بند ذخیره آب زیر زمینی آن) باعث گردیده که این قنات به عنوان قناتی منحصر بفرد در سطح جهان مطرح گردد.

سازمان یونسکو بهترین راه و شیوه برای جلوگیری از هدر رفتن آب قنوات در فصل زمستان را ایجاد بند و سد در درون قنوات پیشنهاد می کند نمونه بارز و مؤثر در این شیوه را قنات مزد آباد میمه و قنات وزوان معرفی می‌کند.

 همانطوریکه قبلاً ذکر شد در ایران حدود 32164 قنات دایر موجود است که از بین این قنوات، قنات ((مزد آباد میمه)) و  قنات دو طبقه ((مون اردستان))مشخصاتی استثنائی دارند.

   آقای دکتر بهنیا در کتاب قنوات ایران آورده است.

((تاآنجائیکه نگارنده، قنوات معروف ایران و بعضی از کشورهای جهان را مشاهده و بررسی نموده‌ام نظیر قنوات((مزد آباد میمه)) و((مون اردستان))، قنات بزرگ ((ابوزید آباد کاشان)) و قنات بزرگ((وزوان)) در هیچیک از کشورها یافت نمی شود و در متون تحقیقی نیز وجود قنواتی نظیراین قنوات گزارش نشده است)). در حال حاضر در شهر میمه سه رشته قنات دایر و آباد بنامهای
 (مزد آباد، بیر ورویه) وجود دارد.

که هركدام بطور مجزا مزرعه ای و باغستانهائی دارند که با آب آنها آبیاری می گردد.

   در زمانهای قدیم 23 رشته قنات میمه مزارع  مستقل و جدا داشتند ولی بر اثر تخریب اکثر آنها،  به مرور زمان مزارع به همدیگر متصل و تبدیل به یک واحد کشاورزی شده اند. حال زمینهای کشاورزی شهر میمه در کل در سه قسمت اطراف شهر قرار گرفته اند و اکثر این زمینها و باغات به وسیله سه رشته قنات مزدآباد، بیر، و رویه آبیاری می گردند.

    وجه تسمیه قنات مزد آباد

   در مورد وجه تسمیه  این قنات نظرات مختلفی وجود دارد از جمله :

 1ـ عده ای از صاحب نظران محلی عقیده دارند که این قنات در زمان ساسانیان بدستور انوشیروان حفاری وبنا گردیده است و نام اولیه قنات بنام خداي زردتشتیان (اهورامزدا آباد) نامگذاری شده است[1] (این قنات اولین قناتی است که در این محل حفاری شده وبنا ی اولیه شهر را هم منصوب به وجود آب وآبادانی این قنات می دانند)[2].

            2ـ عده ای از صاحب نظران نیز عقیده دارند که این قنات توسط عمده مالکان بزرگ زردشتی با پرداختن اُجر ودستمزد به بردگان رومی و یونانی در زمان ساسانیان حفاری شده و به همین دلیل آنرا (مزدآباد)  نام نهاده اند.

 به هر صورت اگر نام اهورا مزدا (الهه زردشتیان ) را دلیل این وجه تسمیه بدانیم بایستی گفت به دلیل کثرت استعمال نام اهورا مزدا، وهمچنین بواسطه نفوذ اعراب در این خطه بعد از ظهور اسلام واز بین رفتن القاب زردشتی (اهورا مزدا ) از اول نام قنات حذف و(اهورامزدآباد) به ( مزدآباد) خلاصه گردیده است.

آقای پاسکال کارشناس سازمان یونسکو در بازدید خود از قنوات مزدآباد و بیر در میمه آورده است .

نگارنده در بازدید از قنوات زیبا و دیدنی
( مزدآباد و بیر ) در شهر میمه اصفهان، سیستم بسیار جالبی را كه برای مهار کردن آب بکار می رود مشاهده کردم. این سیستم در قنات مزدآباد خراب شده و آثاری از آن باقی مانده اما در قنات بیر و قنات بزرگ شهر وزوان همچنان فعال است. شرح مختصر این سیستم در قنات بیر چنین است كه یکی از میله های قنات را كه حدود 600 متر از مادر چاه فاصله دارد. به قطر حدود 3 متر گشاد کرده اند و دیواری به ضخامت 1 متر، عرض 3 متر و بلندی کل عمق چاه از سنگ و ساروج ساخته اند. بر روی این دیوار، به فاصله یک متر به یک متر، 7 سوراخ استوانه ای به قطر حدود 30 سانتی متر تعبیه کرده اند. کوره این قنات از انتهای این دیوار عبور می كند. هفتمین سوراخ 7 متر از لبه تاج کوره قنات فاصله دارد. اول آذرماه هر سال، هم دهانه کوره و هم دهانه 7 سوراخ را با سنگ و سیمان و گونیهای پر از کاه می گیرند. طبیعی است مقداری از آب در پشت این سد زیر زمینی ذخیره می شود. در اواخر فروردین اولین سوراخ را باز می کنند حدود
10 روز طول می کشد تا آب به زیر سوراخ اول افت کند. به همین ترتیب پس از حدود هر 10 روز سوراخهای دوم، سوم و الی آخر را باز می کنند.

احداث سد زیر زمینی یکی از بهترین روشهای حفظ آب در فصل زمستان در قنوات است كه از ابتکارات اهالی شهر میمه بوده و در هیچ نقطه  ایران و جهان سابقه ندارد. این روش در سه قنات ( مزدآباد و بیر ) در شهر میمه و قنات بزرگ شهروزوان از توایع بخش میمه وجود دارد و از افتخارات و ابتکارات مردم این منطقه است.

ویژگیهای بستر قنات مزدآباد

بستر قنات مزدآباد دارای بهترین نوع خاک، خاکی با سختی و نرمی معتدل، چسبنده و شیرین طعم و خوشبو است و بدلیل مخلوط بودن خاک بستر با مقداری ریگ، بستر و دیواره قنات محکم و بادوام است. در این گونه خاکها رطوبت اصلی و طبیعی باعث می شود كه خاک از حل شدن در آب محفوظ بماند. هر خاکی كه در آن رطوبت اصلی وجود داشته باشد اگر در مجاورت هوا قرار گیرد به محض آن که رطوبت طبیعی اش خشک شود در آب حل می گردد و دیگر چسبندگی ندارد. پس کاريزها و نهرهایي كه در خشکی حفر می شوند اگر خاک بسترشان دارای رطوبت اصلی باشد مسلماً جریان آب در آنها اثری باقی نمی گذارد و بدین سبب هرگاه کاریز یا جوبی در این نوع خاک حفر شود به محض آنکه قسمت حفر شده در مجاورت هوا قرار گیرد رطوبتش زایل می شود و فرو می ریزد.

بیشتر مقنیان و مردم از این موضوع بیخبرند. بدین معنی كه اول، قسمتهای غیرآبده ( خشگه کار ) را لایروبی می کنند و سپس به لایروبی بخشهای آبده می پردازند. با فرو نشست سطح ایستیابی آب، قسمتی از دیواره از آب خارج شده و خاکهای آن می خشکد و رطوبت اصلی اش زایل می شود و چون آب به قسمتهای خشکیده نمی رسد اطراف آن واریزمی کند و فرو می ریزد. ( عملی كه در زمان آبیاری باغات سربره ) برای بخشهای نو کن قنات مزدآباد اتفاق می افتد. برای پیشگیری از این ریزش بایستی لایروبی در قسمتهای آبده و خشکه کار همزمان انجام شود. این روش لایروبی باعث می شود رطوبت اصلی دیوارها باقی بماند و پایین رفتن آب باعث ریزش دیوارها نگردد. آقای دكتر مکنون كه در سال 63 از قنوات منطقه میمه بازدید کرده اند عقیده دارد بهترین زمان برای لایروبی قنوات شهر میمه در مواقع کم آبی دو ماه ( شهریورو مهرماه ) است.

آب قنات مزدآباد كه بزرگترين و قديمي‌ترين قنات اين منطقه است در يك كيلومتري شمال شهر ميمه در ابتداي باغات شمالي شهر بر روي زمين ظاهر مي‌گردد. اين قنات پرآب‌ترين قنات در ناحیه شمالی استان اصفهان است که ریشه د رتاریخ و هویت عمران و آبادانی این منطقه دارد. بنابر گزارش وزارت نیرو در سال 1362 میزان آبدهی این قنات 110 لیتر در ثانیه بوده اما در حال حاضر آبدهي اين قنات كمتر از 50 ليتر در ثانيه شده است.

 طول قنات مزدآباد 18 کیلومتر و جهت آن جنوب غربی و شمال شرقی بطرف روستای جوشقان قالی امتداد دارد. تعداد حلقه چاههای این قنات 615 حلقه است که بعضی از حلقه  چاهها به مرور زمان بر اثر عوامل نامساعد طبیعی صاف گردیده و فقط آثار کمی از آنها باقی مانده است که نشاندهنده قدمت تاریخی این قنات است.

 آقای عیسی گرانمایه در سال 1341 در زمانی که این قنات بوسیله سیل تخریب گردیده بود برای بررسی هزینه لایروبی و مشخص نمودن تعداد چاههای تخریب شده از سیل تحقیقات وسیعی در مورد تعداد حلقه چاهها، فاصله حلقه چاهها از یکدیگر و عمق آنها انجام داده که خلاصه آن بشرح ذیل است.

 ابتدای قنات مزدآباد از بالای باغات سربره شروع و انتهای آن از رودخانه جوشقان 12 پشته جلو می رود. دو حلقه نیز در کف رودخانه جوشقان قرار دارد که رویهم می شود 14 پشته[3] .

  چاههای قنات مزدآباد از مظهر قنات در سر بره تا انتهای هر شاخه.[4] 

                الف -  رشته مزدآباد

1-    از ابتدای سربره تا یکصد و هشتاد حلقه هر کدام بفاصله بیست و پنج متر و عمق از 4 تا 13 متر.

2-    پنجاه حلقه وسط قنات هر کدام بفاصله سی و پنج متر و عمق از 12 تا 45 متر.

3-    پنجاه و چهار حلقه انتهای قنات هر کدام به فاصله چهل متر و عمق 45 تا 72 متر.

             رویهم فاصله حلقه چاهها از ابتدا تا انتهای مزدآباد ( 8410 متر ) هشت هزار و چهارصد و ده متر( ضمناً از محل انشعاب سورله تا انتهای قنات مزدآباد 125 حلقه چاه است ).

ب- رشته سورله

            از سر دوالج تا انتهای سورله تعداد 206 حلقه چاه وجود دارد به شرح زیر:

            1 -  از بند دوالج تا بند سورله 12 پشته چهل متری

            2 - ازبند سورله تا انتهاي132 پشته 35 متری

            3-  از محل انشعاب سورله از رشته مزدآباد تا سربند دوالج62 پشته 40 متری رشته اصلی سورله

            متر 2160 = متر30× 72 پشته

            متر 2400 = متر 40× 60 پشته

ج -  رشته های نجک

1 -  رشته نجگ به سمت میانجی رز ( متر 1470 = متر35× 42 پشته )

2 -  رشته زیرنجگ به سمت کوه بمبار ( متر 360 =  متر 30 × 12 پشته )

3 -  رشته بالای نجگ به سمت تپه های دو گوش ( متر 320 = متر 40 × 8 پشته )[5]

             این قنات بنابر گفته مقنیهای سالخورده و با تجربه، دقیقاً به شکل قنوات گبری است[6] که تاریخ حفاری آنها به دوره های قبل از اسلام می رسد.

             عمیق ترین چاه این قنات در حال حاضر ( ما در چاه یا چاه لنگی یه ) به 72 متر می رسد که
پشته های انتهایی تماماً پرشده و فقط  آثاری از آنها وجود دارد که نشان می دهد سالهاست که پرشده و لایروبی نگردیده اند.

  اگر دبی آب قنات مزدآباد را از بدو بنا تاکنون 110 لیتر در ثانیه ( آمار نامه سال 1362 ) و قدمت بنای این قنات را حداقل1500 سال پیش در نظر بگیریم می توان ادعا نمود که در این مدت از این قنات آبی  در حد دریاچه ای به طول 230 کیلومتر و عرض 196 کیلومتر با عمق 300 متر، خارج شده است.

    به راستی آنان که اندکی تعمق کرده باشند و حساب سرشان بشود می دانند که این لوله های باریک آب قنات که در دشتها جریان دارند، چه سرمایه بزرگی برای این مردم بوده و خواهد بود، مسئله آشکار است. این قنات علاوه بر اینکه طی صدها سال باعث تداوم حیات و دلبستگی مردم به این منطقه شده، در حال حاضر نیز حداقل 500 قطعه باغ و حدود سی هزار هکتار زمینهای کشاورزی این منطقه را آبیاری می کند. در قدیم آسیابهایی که از آب این قنات به گردش در می آمدند و برای اهالی آرد تهیه می کردند روزانه 500 من گندم را آرد می کردند.

  واقعاً جای تعجب است که ما ساکنان این شهر حتی یک بار هم، شكر این نعمت رایگان را بر زبان نیاورده ایم. این قنات ارزشمند توجه می خواهد که در این سالها کمتر به این امر توجه شده، این قنات باید بیمه باشد این قنات باید بعنوان یکی از قنوات زیبا و شگفت انگیز کشور بعنوان یک اثر ملی ثبت و مورد حمایت قرار گیرد تا هر وقت آب آن بند آمد فوراً با پرداخت پول قنائي آب دوباره جاری گردد. ارزش این قنات زمانی مشخص می شود که با اندکی تعمیق باور کنیم که به یمن برکت این قنات این منطقه در زمانهای بسیار قدیم و در طول تاریخ عمران و آبادانی خود صاحب جمعیت، قلعه، بنا و بنگاه گردیده و جمعیتهایی را نان داده و خلقی را به خود متکی و امیدوار به آینده محفوظ داشته است.

  متاسفانه در سالهای اخیر بخاطر بی توجهی و حفر چاههای عمیق در اطراف این قنات، نزدیک است که این قنات نیز مانند 19 رشته قنات دیگر این شهر، از آب خالی و اتکاء مردم به این قنات خالی شود و پیوندها بگسلند.

  گمان نرود که حفر این گونه قناتها خیلی ساده و آسان صورت گرفته است. افرادي مثل گنجعلی خان که سی سال حکومت کرمان را داشت با آنهمه امکانات و ثروت تنها يك قنات کوچک کهنه را توانست حفر کند. اگر درتاریخ دوهزار و اندی ساله این شهر فقط هشتاد حاکم 30 ساله داشتیم تنها می توانستند 35 قنات را آباد و حفاری کنند. حال آنکه در منطقه ( بخش میمه ) حداقل 56 رشته قنات وجود داشته است. اگر هر قنات بطور متوسط 6 کیلومتر رایین داشته باشد بیش از 336 کیلومتر قنات در این منطقه حفر شده که یکی از آنها همین قنات مزدآباد است که عمر آن به پرستش اهورا مزدا می رسد و هنوز بعضی از ریش سفیدان عقیده دارند که  ( ماهی با طوق سبز حافظ این قنات است و اگر کسی آن ماهی را ببیند کور می شود )

  می گویند در زمان حفاری، قنات مزدآباد در قسمتی از مسیر خود به سنگ وکمر رسید حدادان را بر سر قنات برده، لحظه به لحظه کلنگها را جهت مقنیان آتشکاری و تیز می نمودند و چنان اهتمام می شد که در شبها نیز کارگران پوست می پوشیدند وکار می کردند تا از سنگ و کمر گذشت ( تا چه حد فداکاری ) باید دانست که قوام اقتصادی این منطقه طی صدها سال براساس پیوستگی این روستا به این قنات بوده است. اگر روزی این قنات از آب خالي و اتكا مردم به اين قنات خالي شود و پيوندها بگسلند و سفره آب اين قنات بر اثر حفر چاهای عمیق زه بر شود. بله ( چاه عمیق ) یک عامل پیشرفته کشاورزی که آب زیرزمینی را به راحتی بالا می کشد اما وقتی قرار باشد زیادتر از ذخایر یک منطقه آب بالا بکشد. نتیجه اش خشک شدن قنات یا چاه همسایه و در واقع یک نوع دزدی آب است منتهی د رقدیم آب سهم قنات مردم را در شب تاریک می دزدیدند حال در روز روشن از زیر زمین بالا می کشند. اگر خدای نکرده قنات مزدآباد روزی خشک شود در آن وقت اهمیت و قداست این قنات بر همگان آشکار خواهد شد.

  متاسفانه در چند سال اخیر، بدلیل حفاری چاههای عمیق و نیم عمیق و برداشت بیش از ظرفیت آب از چاههای عمیق و نیمه عمیق بالا دست و پایین دست  ( بخصوص دو حلقه چاه عمیق روستای جوشقان قالی در بالا دست قنات )، خشکسالیهای پی در پی و افت سطح ایستیابی آب و دست‌کاریهای غیر کارشناسی افراد مبتدی و ناآشنا به شرایط طبیعی و ساختار این قنات، علیرغم تلاشهای فراوان و قابل تقدیر چند تن از اهالی جهت لایروبی و بازسازی بخشهایی از این قنات، آب قنات کاهش قابل چشمگیری یافته و اهالی را شدیداً ناراحت و نگران کرده است.

  بله: مرگ تدريجی قنات چند هزار ساله دیارمان فرا رسیده است، قناتی که مایه حیات و منشأ عمران و مدنیت شهرمان است، قناتی که شریان حیاتی شهرمان و یادگار پدران و گذشتگانمان است.

   بالاخره قنات مزدآباد هم در حال احتضار قرار گرفت و می رود که به سرنوشت 19 قنات دیگر شهرمان دچار شود.

             انصافاً: نسلهای آینده در مورد امانتداری ما چه خواهند گفت؟!

             جواب ما به نسلهای آینده چیست؟!

             آیا در سالهای آینده از دهانه این قنات، همچون هزاران سال گذشته، نسیم دل انگیز آب به مشام خواهد رسید؟